M27, de Halternevel, een planetaire nevel in Vulpecula.

Een planetaire nevel ontstaat als een ster tijdens haar laatste levensfase (als rode reus) sterk pulseert en zo haar buitenste schil afstoot en wegblaast. De sterke straling van de centrale ster ioniseert het gas in de planetaire nevel, zodat de nevel zelf licht geeft. Planetaire nevels zijn belangrijk voor ons begrip van de chemische evolutie van ons Melkwegstelsel. Ze bevatten gas dat uitgestoten wordt door sterren en verrijkt is met zwaardere elementen zoals koolstof, zuurstof, stikstof en silicium die gevormd zijn door nucleosynthese.

De halternevel is de eerste planetaire nevel die ooit ontdekt werd, met name door Charles Messier. De nevel heeft een diameter van ongeveer 6 lichtjaar en staat op een afstand van 1270 lichtjaar. M27 is één van de helderste en dus ook één van de best zichtbare planetaire nevels aan de nachtelijke hemel. Zelfs met een verrekijker is M27 gemakkelijk te spotten. Met een kleine telescoop kan je de zandlopervorm (of haltervorm) duidelijke zien. Voor de visuele waarnemer biedt M27 twee uitdagingen. De eerste is het waarnemen van voorgrondsterren in de nevel, waaronder de centrale ster, die met een magnitude van 13.5 een haalbare kaart zou moeten zijn voor een 15cm-kijker. Maar de heldere nevel maakt het waarnemen van de centrale ster extra moeilijk. Een tweede uitdaging is: de ‘oren’ van M27 waarnemen: de zones naast de helften van de zandlopervorm, die de nevel de vorm van een rugbybal geven. Een UHC-filter of een OIII-filter kan helpen om de nevel beter te zien.

Voor de fotografen is de zandlopervorm van M27 een heldere structuur. Bovendien is het geïoniseerde gas gemakkelijk te fotograferen met behulp van smalbandfilters voor H-alfa, H-beta en OIII. Moeilijker wordt het om de uitgestrekte zwakke halo rondom M27 vast te leggen op de gevoelige plaat.

Het volledige verslag vind je in bijlage.